Zicht op werkdruk bij hbo-docenten

Werkdruk is al jarenlang een bottleneck in het hbo. Hogescholen hebben op verschillende manieren aandacht voor het thema werkdruk, van concrete interventies op individueel niveau tot aan integraal gezondheidsbeleid. Desondanks blijven hbo-docenten de werkdruk als hoog beoordelen. Uit het rapport ‘Werkbeleving in hogescholen’ blijkt dat 44% van de docenten de werkdruk als te hoog ervaart en 9% als veel te hoog.

Vanuit Zestor, het arbeidsmarkt- en opleidingsfonds van hogescholen, lopen verschillende projecten ter ondersteuning van hogescholen op het thema werkdruk. Om de werkdruk binnen het hbo nog beter onder de loep te nemen, voert Zestor in opdracht van cao-partijen dit onderzoek uit. Het onderzoek richt zich enerzijds op het in kaart brengen van de tijdsbesteding van hbo-docenten. Anderzijds zetten we - in samenwerking met ontwikkelaars van de Hanzehogeschool - het instrument 'Slimmer organiseren in het hbo' opnieuw uit bij vier hogescholen. We meten daarbij de effectiviteit van het werkdrukinstrument in een aantal opleidingsteams.

Doel van het onderzoek

Er vindt een gekoppeld onderzoek plaats met twee onderzoeksdoelen.

Onderzoek 1:  Inzicht krijgen in de tijdsbesteding van hbo-docenten

• Hoeveel tijd besteden hbo-docenten aan verschillende typen taken?
• Hoeveel tijd zijn ze daar, bekeken over het gehele jaar, mee bezig?

Onderzoeken in de brede onderwijssector (po, vo), die zich gericht hebben op het identificeren van taken van docenten, de beschikbare tijd en de verdeling van taken, hebben succesvolle oplossingsrichtingen opgeleverd. Binnen het hbo is dit nog niet specifiek in kaart gebracht.

Onderzoek 2: Inzet en monitoren effectiviteit werkdrukinstrument 

In dit onderzoek maken we gebruik van het in 2016 ontwikkelde diagnostisch werkdrukinstrument. Met dit instrument kun je regelproblemen, regelmogelijkheden en knelpunten binnen onderwijsteams inventariseren. Dit instrument gaan we opnieuw inzetten binnen een aantal opleidingsteams van de vier deelnemende hogescholen.

Wat levert het de hogeschool op?

• Objectieve data en een benchmark
  

  De hogeschool krijgt objectieve inzichten in de tijdsbesteding van docenten aan verschillende taken van de eigen hogeschool. Deze kunnen worden vergeleken met het totaal van de andere deelnemende hogescholen.

• Inzicht in knelpunten

  De hogeschool krijgt inzicht in de knelpunten die een docententeam van een opleiding ervaart met betrekking tot werkdruk.

• Inzet van interventies
  

  Het betreffende docententeam krijgt de beproefde interventie aangeboden om de ervaren knelpunten te verminderen. 

• Inzicht in de impact van de interventies
  

  De hogeschool krijgt inzicht in de impact (werkdrukverlaging/verhoging werkplezier) en positieve veranderingen door knelpuntinterventies.

Wat levert het de docent op?

• Objectieve inzichten in de eigen tijdsbesteding
  

  Docenten krijgen inzicht in de tijdsbesteding van de eigen werkactiviteiten en de mogelijkheid tot vergelijking van activiteiten van collega-docenten van de eigen hogeschool en andere hogescholen.

• Een betere blik op de eigen regelmogelijkheden

  Door een gesprek in het team over knelpunten in het werk en hoe deze werkdruk veroorzaken.

• Zelf aan de slag met de aanpak van werkdruk binnen je team
  

  Je kunt zelf actief en op structurele wijze aan de slag met de aanpak van werkdruk op thema’s die van belang zijn voor jouw opleidingsteam.

• Een werkdrukaanpak op organisatieniveau

Hoe gaat het onderzoek in zijn werk?

Onderzoek 1. Tijdsbesteding

Gedurende twee periodes worden docenten van vier hogescholen gevraagd hun tijdsbesteding te registreren. Dit doen ze door hun tijdsbesteding aan dagelijkse werkzaamheden bij te houden. De registratie duurt twee weken, van maandag tot en met zondag. Direct na die twee weken wordt docenten gevraagd om een enquête in te vullen.

Onderzoek 2. Effectiviteit werkdrukinstrument

We gaan bij een aantal opleidingsteams het diagnostisch werkdrukinstrument inzetten. Dit mondt uit in een aantal knelpunten. Per opleidingsteam kiezen we enkele knelpunten uit die van groot belang zijn en waar het team wat aan kan doen. Hierna volgen per knelpunt interventies. Die interventies worden gemonitord. Hierbij beschrijven we wat er wordt gedaan, hoe dat verloopt en welk effect dat heeft.

Wie voert dit onderzoek uit?

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het lectoraat Organisatieontwerp en -verandering van de Hanzehogeschool in opdracht van Zestor. Dit lectoraat heeft het instrument Slimmer Organiseren ontwikkeld. Lector is Cees Reezigt en hoofdonderzoeker is Delano Maccow. Verder zijn bij dit onderzoek vanuit de Hanzehogeschool ook Ilja Hagenauw en Rechiena Nijenkamp (beide docent-onderzoeker) betrokken.

Meer weten?

Voor meer informatie over dit project kun je terecht bij: