Tool

Samen leren in het hbo

In zes stappen naar teamprofessionalisering

Header image
In toenemende mate wordt er in teamverband gewerkt en geleerd, niet alleen door studenten maar ook door docenten zelf. Toch zien we dat professionalisering van docenten doorgaans een individuele benadering heeft. Daarnaast vindt professionele ontwikkeling regelmatig los van de dagelijkse werkpraktijk plaats. Daar willen we met deze aanpak verandering in brengen. Want, de meeste docenten leren juist graag in de dagelijkse onderwijspraktijk, van en mét elkaar.

Stap voor stap naar teamprofessionalisering

Deze aanpak biedt docententeams inzicht in de eigen professionaliseringsbehoefte en reikt handvatten aan om zelf de leermogelijkheden te vergroten. De aanpak en daarbij behorend stappenplan is gemaakt voor docententeams* die zelf een actieve wens of behoefte hebben om zich in teamverband professioneel te ontwikkelen én een concreet vraagstuk vanuit het primaire onderwijsproces hebben.
*Met de term ‘docententeam’ bedoelen we niet alleen teams waarin docenten samenwerken maar ook zogenaamde ‘extended teams’ waarin docenten en professionals uit het werkveld samenwerken.

Past deze aanpak bij jullie team?

Wil je als team met elkaar aan de slag om te leren rond een actueel vraagstuk? Verken dan eerst of deze aanpak wel bij jullie past. Bespreek de onderstaande punten goed met elkaar om samen tot een gedragen conclusie te komen. Hebben jullie behoefte aan ondersteuning? Overweeg dan een facilitator in te schakelen.

Basisvoorwaarden 

  • Gezamenlijk vraagstuk
    We hebben een gedeeld beeld van een gezamenlijk concreet en actueel vraagstuk, waarmee we aan de slag willen. En we zien dat ook als kans om als team verder te ontwikkelen.
  • Actieve wens gericht op teamontwikkeling
    Als team hebben wij een actieve wens of behoefte om professionele ontwikkeling in teamverband vorm te geven. Onze wens tot professionele ontwikkeling is gericht op de ontwikkeling van onze kennis en kunde rond ons vak en/of onze professionele identiteit als team.
  • Reflectie en vertrouwen
    Als teamleden staan we open voor reflectie op het eigen handelen door middel van een onderlinge professionele dialoog. Er is sprake van onderling vertrouwen en teamleden durven zich uit te spreken, zodat een open en constructieve dialoog mogelijk is over professionaliseren in teamverband.
  • Onderlinge afhankelijkheid
    We hebben elkaar nodig om met dit vraagstuk aan de slag te gaan en doelstellingen of taken te realiseren. 
  • Teamomvang
    Ons team kent niet meer dan 15 teamleden.

Ja: als jullie als team concluderen dat jullie voldoen aan de basisvoorwaarden, kun je met elkaar in gesprek over de faciliterende voorwaarden.

Nee: voldoet het team niet aan alle voorwaarden? Dan raden we je aan om (nog) niet te starten met het professionaliseringstraject. Probeer dan te verkennen wat er nodig is om daar verbetering in te brengen. Moet er eerst met een teamcoach gewerkt worden aan het onderlinge vertrouwen? Of, als het team te groot is, is het een optie om de stappen te doorlopen met een subteam aan collega’s dat samen voor een gezamenlijke opgave staat?

Faciliterende voorwaarden

  • Commitment
    Als teamleden hebben we commitment voor actieve deelname in ons eigen ontwikkeltraject. We weten dat dit traject tijd kost en maken dit mogelijk in onze agenda’s. We zorgen ook voor commitment en afstemming met onze leidinggevende.
  • Tijd en middelen
    Als team worden we gefaciliteerd in de tijd en middelen die nodig zijn voor dit traject. Hierbij is rekening gehouden met de tijdbesteding en de mogelijkheid om elkaar gezamenlijk te treffen voor de teamsessies, maar ook met voorbereidingswerk voor de sessies en tijd voor de acties die uit de sessies voortkomen.

Ja: jullie kunnen verder met elkaar aan de slag!

Nee: met elkaar werken aan professionele ontwikkeling in teamverband kan veel opleveren, maar kost ook aandacht en tijd. Is nog niet alles op orde? Zorg voordat je begint dat dat wel zo is, en bespreek dit met elkaar en met jullie leidinggevende. 

Ontwikkelaars

Deze aanpak is de opbrengst van onderzoek van Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam en Fontys Hogeschool. Zestor heeft hen gevraagd onderzoek te doen naar het versterken van vakbekwaamheid van docenten in teamverband, gekoppeld aan de vraagstukken in het primaire proces waar docenten als team mee te maken hebben. Door middel van een actiegerichte aanpak hebben de onderzoekers met zes docententeams onderzocht hoe zij samen leren en op welke wijze zij daarin gefaciliteerd worden door de organisatie.

De aanpak is ontwikkeld in samenwerking met de volgende lectoraten:

  • Lectoraat Dynamische Talentinterventies van Fontys Hogeschool
  • Lectoraat Werken in Onderwijs van de Hogeschool Utrecht
  • Lectoraat Beroepsonderwijs van de Hogeschool Utrecht
  • The Work Lab van de Hogeschool van Amsterdam
Ontwikkelaars:

Maartje van de Mortel, Marian Thunnissen, Patricia Brouwer, Josien Engel, Peter Horsselenberg, Mieke Koeslag-Keunen, Anne-Marie Kuijpers, Daniel van Middelkoop en Ilya Zitter.

Meer weten?